DÜNYADA KATLİAMLAR (3-4)
Mustafa Mete İSLÂMOĞLU
DÜNYADA KATLİAMLAR
( 3 )
16-03-1988 Halepçe Katliamı
Halepçe`ye zehirli gaz saldırısı, Halepçe Katliamı olarak da bilinir. İran-Irak Savaşı esnasında, Saddam Hüseyin`in, 1986-1988`de Irak`ın kuzeyinde Kürtlere karşı düzenlettiği El-Enfal Harekâtı adlı isyanı bastırma operasyonunun bir parçasıdır.
Saddam Hüseyin, İran ordusunun ilerleyişini durdurmak için Irak Ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Alî Hasan al-Majîd al-Tikritî`ye (batı medyası tarafından `Kimyasal Ali` lakabı ile bilinir) zehirli gaz bombaları kullanmayı emretti.
16 Mart 1988`de zehirli gaz bombalarını taşıyan sekiz MiG-23 uçağı tarafından Halepçe kasabasına bombardıman düzenlendi. Halepçe sakinleri, İran askerleri ve Peşmergelerle birlikte 5.000`den fazla insanın öldüğü, 7.000`den fazla insanın da yaralandığı tahmin ediliyor. Ancak Irak Savaşı`ndan sonra bölgeye giren yabancılar tarafından bu rakamın daha da büyük olduğu tespit edildi.
15-05-1989 Tiananmen Katliamı
1989 Tiananmen Meydanı Olayları (Tiananmen Katliamı olarak da bilinir, Çin`de ise 4 Haziran Vakası ya da aynı anlama gelecek şekilde Altı &8211; Dört olarak anılır), Çin Halk Cumhuriyeti`nde (ÇHC) 1989 yılının 15 Nisan`ı ve 4 Haziran`ı arasında meydana gelen; öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder.
Gösterilerin odak noktası Pekin`de Tiananmen Meydanı`ndaydı. Bununla birlikte göreceli olarak daha yumuşak gösterilerin gerçekleştiği Şangay gibi, Çin`in diğer şehirlerinde de kitlesel protestolar oldu.
Pekin`de protestolar ÇHC hükûmeti tarafından kanlı bir şekilde bastırıldı ve pek çok sivil yaşamını yitirdi. Ölü sayısı ÇHC`nin resmi kaynaklarına göre 200 &8211; 300 arası, Çinli öğrenci örgütlerine ve Çin Kızılhaç`ına göre ise 2000 &8211; 3000 arasındaydı. Bununla birlikte Çin hükûmetinin pek çok bağımsız kaynak tarafından da doğrulanan iddiasına göre ölümlerin önemli bir kesimi meydanda değil, meydana çıkan sokaklarda oldu.
Protestocular tamamen farklı gruplardan geliyordu. Protestolara, Çin Komünist Partisi`nin yönetimi altındaki hükûmetin siyasi yozlaşma içinde olduğunu ve baskıcı bir tutum takındığını düşünen aydınlardan, 1978`den bu yana ekonomik reformların fazla ileri gittiğini ve bunun sonucunda enflasyonun ve proletaryanın yaşamını tehdit eden işsizliğin arttığını düşünen şehirli işçilere ve üniversite öğrencisi sosyalistlere kadar değişen kesimlerden katılım oldu.
Hükûmetin dağılma çağrılarına protestocuların meydan okumasının ardından, Çin Komünist Partisi`nin içinde protestoculara karşı nasıl bir tutum takınılacağı konusunda ayrılık baş gösterdi. Sonunda sertlik yanlısı bakış açısı benimsendi ve taleplerin karşılanmasındansa gösterilerin bastırılması kararlaştırıldı. 20 Mayıs`ta sıkıyönetim ilan edildi ve 3 Haziran`ı 4 Haziran`a bağlayan gece tanklar ve piyade birlikleri gösterileri bastırıp protestocuları dağıtmak üzere Tiananmen Meydanı`na gönderildi.
1989`da ne Çin Ordusu`nun ne de Pekin polisinin yeterli toplumsal olaylara müdahale donanımı (Batılı ülkelerde bu gibi durumlarda kullanılan plastik mermi gibi) vardı, kullanılan bütün mermiler gerçekti. Ölen sivillerin sayısı ile ilgili değişik tahminler vardır: Çin Komünist Partisi`ne göre 23, CIA`ye göre 400 &8211; 600, Çin Kızılhaç`ına göre 2600. Yaralı sayısı ise genel kabule göre 7000 &8211; 10000 arasındaydı. Haziran 2006 itibariyle o gece ölenlerin sayısı Profesör Ding Zi Lin`e göre 186`dır. Uygulanan şiddetin ardından, hükûmet hareketin kalan unsurlarını baskı altına almak amacıyla geniş çaplı tutuklamalar yaptı, yabancı basını yasakladı ve ÇHC basınında olayların ele alınışı üzerinde katı bir denetim geliştirdi. Harekete sempati duyan parti üyeleri tasfiye edildi, pek çok yüksek düzeydeki üye ev hapsine alındı. Tiananmen Meydanı`ndaki gösterilerin şiddetle bastırılması sonucunda, Çin, uluslararası kamuoyunda yaygın bir şekilde kınandı.
DEVAMI 4. BÖLÜMDE
Mustafa Mete İSLÂMOĞLU
DÜNYADA KATLİAMLAR
( 4 )
26-02-1992 Hocalı Katliamı
Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti`nın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan`a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.
"Memorial" İnsan Hakları Savunma Merkezi, İnsan Hakları İzleme Örgütü, The New York Times gazetesi ve Time dergisine göre katliam, Ermenistan`ın ve 366. Motorize Piyade Alayı`nın desteğindeki Ermeni güçleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Karabağ Savaşı`nda Ermeni kuvvetlere komutanlık yapmış bugünkü Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ve Markar Melkonyan`ın aktardığına göre kardeşi Monte Melkonyan, katliamın Ermeni güçler tarafından yapılan bir intikam olduğunu açıklamıştır.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Hocalı Katliamı`nı Dağlık Karabağ`ın işgalinden bu yana gerçekleşen en kapsamlı sivil katliamı olarak nitelendirmiştir.
Azerbaycan Cumhuriyeti`nin resmî açıklamasına göre saldırıda 106`sı kadın, 83`ü çocuk olmak üzere toplam 613 Azerbaycanlı hayatını kaybetmiştir.
02-07-1993 Sivas Katliamı
Sivas Katliamı, Madımak Katliamı ya da Madımak Olayı, 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas`ta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli`nin yakılması ve çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak hayatlarını kaybetmesi ile sonuçlanan olaylardır. Ayrıca dışarıda toplanan göstericilerden de iki kişi hayatını kaybetmiştir. Pir Sultan Abdal Şenlikleri kapsamında, aralarında Aziz Nesin`in de bulunduğu pek çok sanatçı ve fikir insanı dönemin Sivas valisi Ahmet Karabilgin`in özel davetlisi olarak bu kente geldi. Kültür Merkezi içindeki karşıt grupla çıkan taşlı sopalı çatışma, polis tarafından fazla büyümeden, zor kullanılarak önlendi.
Binlerce kişiden oluşan karşıt grup, Kültür Merkezi`nden yeniden Hükûmet Meydanı`na geldi. Hükûmet Konağı`nı taşlamaya ve slogan atmaya başlayan grup ardından Madımak Oteli civarına ulaşarak, slogan atmaya devam etti. Grup önce Madımak Oteli önündeki araçları ateşe verdi ve oteli taşladı. Madımak Oteli tutuşturulan perdeler ve alt katta bulunan eşyalarla birlikte yakıldı. Otele sığınmış olan kişilerden, aralarında Asım Bezirci, Nesimi Çimen ,Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin`in de bulunduğu 35 kişi yanarak veya dumandan boğularak yaşamını yitirdi. Aralarında Aziz Nesin`in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki görevli tarafından darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan karşıt görüşlü kalabalığa doğru itildi. Başından yaralanan Aziz Nesin`i linç girişiminden araya giren polisler kurtardı. Yaralılar, polis arabalarıyla Tıp Fakültesi Hastanesi`ne götürüldü.
Olaylar sonucunda 33 konuk, 2 otel görevlisi ve 2 gösterici yaşamını yitirdi. Akşam saatlerinde valilikçe ilan edilen ´´2 günlük sokağa çıkma yasağı´´ ile birlikte, güvenlik güçleri şehirde tam bir hakimiyet sağlayabildi.
Sivas Katliamı
2 Temmuz 1993`te Sivas`ta bir katliam yaşandı. Alevi karşıtı kışkırtmalar sonucunda Madımak Oteli yakıldı ve 35 kişi öldürüldü.
DEVAMI 5. BÖLÜMDE
|
