PARK SOHBETLERİ
PARK SOHBETLERİ
Ahmet ÖZDEMİR
Maliyeci-İktisatçı
aozdemir2007@hotmail.com
Bilhassa büyük şehirlerden başlamak üzere ve belde belediyelerine kadar; bütün yerleşim mahallerinde, belde sakinlerinin kır havasında stres atmaları, iyi vakit geçirmeleri, sosyal münasebetler bakımından bir araya gelmeleri-sohbet etmeleri, birbirlerine kahve-çay-meşrubat ikram etmeleri, itibariyle çeşitli şekillerdeki park düzenlemeleri önemli olmaktadır.
Yerleşim mahallerinde, belediyeler ve mücavir sahaları itibariyle yapılan parklar-park düzenlemeleri; ilgili belediyelerin bütçe imkânlarına-toplumun milli ve manevi kültür değerlerine-Dünyanın sair memleketlerindeki bu yönde görülen gelişmelere göre farklılıklar göstermektedir.
Parklar; tek ada şeklinde düzenlendiği gibi arazi-arsa büyüklüğüne nazaran adalaştırılarak, sosyal tesisler, gezi güzergâhları-yolları, spor aletlerinin yerleştirildiği bölümler-çocuk eğlence kısımları, havuzlar-kameriyeler-barbekülü çardaklar-bankolar-çöp kutuları ile çim-gül-ağaç ihtiva eden görüntüler taşımaktadır. Bunlardan, geliştirilmiş olanlara piknik alanları-sahaları da denilebilmektedir.
İnsanlar; geçimlerini, barınmalarını, sosyal güvenliklerini sağlamak bakımından; işveren-bağımsız, bağımlı, serbest meslek&8230;şeklinde iktisadi faaliyette bulunmaktadır.
Resmi-özel sahalarda çalışan fertler, istirahatlarını; günübirlik veya haftalık olarak evlerinde, bağ ve bahçelerinde, kitle spor faaliyetlerini canlı olarak seyretmede, gösteri merkezlerine gitmekte, ailevi ve sosyal ziyaretler ve etkinliklere iştirakte, spor-avcılık-gezinti, yapmakta, bulabilmektedirler.
Buralar, bir taraftan kitlelerin stres atma yerleri olmakta iken, aynı zamanda kitleleri idare etmeye-meşgûl etmeye vasıta olmaktadır.
Park kelimesi, bazen de toplanma ve bırakılan yer manalarına da gelmektedir. Meselâ: Araç-gereç parkı, oto parkı, botanik parkı, su parkı bunlardan bazıları olsa gerektir.
Nihayet parklar; insanların dinlenmesi, çocukların oynaması, boş zamanların değerlendirilmesi için kurulmuş, düzenli yerlerlerdir. Bazı bölgeleri tahribattan korumak, içindekileri aynen muhafaza etmek ve turistik merkezler haline getirmek için kanun çıkarılarak ve buna dayalı olarak Milli Park düzenlemelerine de gidilmektedir. İstanbul`daki Gülhane Parkı, Türkiye`nin en eski parkıdır. Bin dönümlük arazi üzerindeki park, Topkapı Sarayının bahçesiydi. Ankara`daki Harikalar Diyarı, Mogan, Çankaya Vadi, Gençlik, Atatürk Orman Çiftliği, çeşitli baraj-gölet parkları da dikkat çekenlerdendir.Anadolu`nun pekçok vilayetlerinde-ilçelerinde bulunan parklara her sene yenileri ilâve edilmeye çalışılmaktadır.
Parklar belli gayeler için düzenlendiklerinden verecekleri hizmete göre genelde; çocuk parkları, umumi parklar, orman parkları isimlerini alırlar. Parkların hepsinde ana gaye, şehrin çeşitli sıkıntılarından bunalan çocuk ve yetişkinleri dinlendirmek, boş vakitlerini değerlendirmek, buradaki çeşitli araç ve gereçlerden istifade etmelerini temin etmektir.
Çocuk parkları: İlkokul çağlarındaki çocukların oynamaları için düzenlenir. Buralarda çeşitli oyun araçları bulunur. Salıncaklar, kum havuzları, basit oyun araçları vs. gibi. Bu çeşit parklar genelde şehrin içinde veya oldukça yakınında bulunur.
Umumi parklar: Halkın dinlenmesi için düzenlenirler. Burada gaye, çocukların haricindekilerin hava alıp dinlenmesi ve boş zamanlarını değerlendirmesidir. Bu çeşit parkların bir köşesine çocukların istifadesi için de gerekli oyuncaklar konularak, onların da istifade etmeleri sağlanır.
Orman parkları: Koruluk ve ormanlık bölgelerde 100-300 dönümlük sahada düzenlenen parklardır. Buralarda tabiat zenginliği, sessizlik, bol yeşillik saha, insanların dinlenmesine ayrılmıştır. Şehir ve kasabalara yakın park vasfındaki yerler bu maksat için ayrılarak park statüsü içine alınır. Dolayısıyla, böyle yerler Devletin denetimine verilerek insanlara daha faydalı olur. Türkiye`de parklar, çevre ve merkez belediyeler tarafından düzenlenir. Mahalli idareler şehirlerde uygun olan yerlerde yeşil sahalar ve parklar düzenlemekten sorumludur. Şehir yakınındaki orman ve koruların bakımı ise Orman Bakanlığına aittir.
Türkiye`nin nüfus bakımından en büyük belediyesi olan İstanbul`da, ikibuçuk milyon metrekare alanı kaplayan sekiz orman parkı vardır. Bunlar; Yıldız korusu, Çubuklu korusu, Emirgan korusu, Abrahampaşa korusu, Büyük Çamlıca korusu, Süreyyabey korusu, Fethi Paşa korusu, Florya ormanıdır. Başta İstanbul olmak üzere nüfusu her geçen gün artan büyük şehirlerimizde, Özellikle çocuklar için olmak üzere her yaştan insanlarımıza hitap edecek yönde parklara daha büyük ihtiyaç duyulmaktadır.
Milli Park: Belli bir bölgenin sahip olduğu eşsiz güzellik ve değişik özellikler sebebiyle bir statü ve prensiplere dayalı olarak korunmaya alınanıdır. Milli parklar, halkın boş zamanlarını değerlendirmesi, ilmi araştırmalara imkân sağlaması, yer yer açık hava müze özelliğini taşıması gibi sebeplerle toplumun sosyal ve kültürel sahalarda gelişmesini sağladığı gibi turizm faaliyetlerinin de artmasında da önemli rol oynamaktadır.
Milli Park fikri ilk defa, Amerika`da ortaya çıktı. 1872 yılında Yellowstone bölgesinde av yapan bir grubun burasının güzelliklerine hayran kalarak, bozulmadan gelecek nesillere kalması için gerekli tedbirlerin alınması teklifiyle ilk milli park fikri doğdu. Bölgenin otlatma ve avlanma gibi kullanma şekillerini terk ederek, iyi bir korunma ile ilmi tetkiklerin ve sporun yapıldığı bir yer olmasına dair kanun hazırlandı. Böylece ilk milli park kurulmuş oldu. Bugün ABD`de 300`ün üzerinde Milli Park tesis edilmiş ve toplumda yirmi milyonu aşkın insanın sağlık, moral, eğitim ve dinlenme ihtiyaçlarını karşılayacak duruma ulaşmıştır. Avrupa`da ise milli park düşüncesi ancak 1960`tan sonraki yıllarda önem kazanmıştır.
Memleketimizde ilk defa Yozgat şehrine iki km mesafedeki 264 hektarlık sahaya yayılan Yozgat Çamlığı, 1958 yılında milli park olarak ayrılmıştır. Bundan sonra bugüne kadar yurdumuzun milli veya milletlerarası seviyede milli park kaynak değerlerine sahip olduğu tespit edilen on yedi bölgesi, Milli Park statüsüne alınmıştır. Bunlar: Yozgat Çamlığı Milli Parkı, Karatepe-Aslantaş Milli Parkı, Soğuksu Milli Parkı, Kuşcenneti Milli Parkı, Yedigöller Milli Parkı, Dilek Yarımadası Milli Parkı, Manisadağı Milli Parkı, Kızıldağ Milli Parkı, Güllükdağı Milli Parkı, Kovada Gölü Milli Parkı, Munzur Vadisi Milli Parkı, Beydağları Sahil Milli Parkı, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı, Köprülü Kanyon Milli Parkı, Ilgaz Dağı Milli Parkı, Başkomutan Tarihi Milli Parkı olup, bunlardan başka, eşine az rastlanır kaynak değerlere sahip olan; Göreme, Pamukkale, Truva, Efes, Bergama, Halikarnas, Alacahöyük, Cilo Sad Dağları, Yalova-Termal, Uzuncaburç, Aladağlar, Nemrut Krateri yöreleri tasarı Milli Parklar listesinde yer almaktadır. Ayrıca 56 yer hakkında etüd çalışmaları yapılmakta olduğu belirtilmekte olup, bu meyanda Giresun Kalesi ve Parkı ile Ordu Boztepe Mesire Yeri de ayrıca belirtilenlerden olsa gerektir.
Milli Park çalışmaları Orman Genel Müdürlüğünce yürütülmektedir. Mevcut olan milli parklardan binlerce yerli ve yabancı turist, dinlenme, spor eğitim, sağlık bakımlarından istifade etmektedir.
Sanayileşmenin getirdiği çevre problemleri, muntazam olmayan bir şehirleşme, kalabalık ve gürültünün insanlar üzerindeki tesiri, şehirlerdeki yeşil sahaların azlığı, gelişen ulaşım imkânları ormanlardan ve belli yörelerden dinlenme ve eğlence ihtiyaçlarını karşılama arzularını en yüksek seviyelere ulaştırmıştır. Bu durum, sosyal ve kültürel hizmet karakteri taşıyan milli parkların önem kazanmasına ve insanlar tarafından isteğin artmasına sebep olmuştur (Bakınız: Rehber Ansiklopedisi`ne atfedilen internet kanalları).
Yurdumuzun geneli itibariyle ve dört mevsim hava şartları paralelinde; parklarımızdan, kısmen veya tamamen devamlılık gösteren yönde istifade edilebilmektedir.
Böylesine önemli yerlerin-mekânların ve üzerindeki tesislerin, araç ve gereçlerin, bankoların&8230;da; günün 24/24 saatinde korunması büyük önem taşımaktadır. Bunun için belediyelere-özel idarelerine-orman idarelerine; kolluk kuvvetleriyle (Emniyet-Jandarma-Orman Muhafaza- köy korucuları) koordinasyon kurmak ve gerekli mal-tesis-can emniyetinin sağlanması bakımından büyük sorumluluklar düşmektedir.
Aksi halde, buralar; ayyaşların-berduşların-kabadayı bozuntularının mekânı olmaktan ileri gidemez. Nitekim, büyükşehirlerde; büyük ve önemli düzenlemelerle meydana getirilmiş olan parklar, özel güvenlik personeliyle korunmaktadır. Diğer sade parklar da, konuya duyarlı insanların gözetiminde, şüpheli durumların emniyet güçlerine intikal ettirilme yoluyla ve kısmen olsun güven altına alınmış olmaktadır.
|
