Tayland’da Türk İzleri İslâmiyet’in Yayılması ve Hayreddin Mehmed Reis
Tayland’da Türk İzleri İslâmiyet’in Yayılması ve Hayreddin Mehmed Reis
19 Mart 2022
Halit Kanak İletişim:
Kamboçya, Laos, Myanmar, Malezya ile çevrili ve bir güneydoğu Asya ülkesi olan Tayland’ın sıcak iklim kuşağında olmasından dolayı (yıllık ortalama 30 derece) halısız, kilimsiz çıplak mermerle kaplanmış camilerinden birinde daha namazımı edâ ettiğimde aklımda olan soru yine depreşti. Bu kadar cami yapan ve hatırı sayılır bir nüfusa sahip Müslümanlar nasıl hidâyete ermiş ve nasıl Müslüman olmuşlardı?
Andaman Denizi ve Güney Çin denizinde uzun kıyıları olan bu garip ülkede İslâm’ın yayılması kimler eliyle, nasıl yaygınlaşmıştı?
Yaptığım araştırmalar sonucunda hayrete düştüm. Evet..Bu ülkeye İslâmîyet bir Türk’ün eliyle ulaşmış, nesilden nesile çoğalarak günümüze kadar gelmişti.. O Türk, 1538 yılında Süleyman Paşa ile Hindistan seferine katılan bir deniz albayı iken, Hindistan’ın doğusuna yeni keşifler için gönderilen Hayreddin Mehmed Reis’ten başkası değildi.
Türk Denizcileri Hindistan’ın doğusuna ilk defa Hayreddin Mehmed Reis’le geçiyorlardı. Hayreddin Mehmed Reis, Batı Hindistan’daki, Başkenti Ahmedâbad olan Gücerat Sultânlığı’nın Diu Limanından Süleyman Paşa ile vedalaşarak ayrıldığında rotasınıda belirlemişti. Önce 2.000 kilometre yol katederek Hindistan’la Seylan adası arasındaki Palk Boğazına ulaştı. Sonra Bengal Körfezinden doğuya doğru 2.400 km. giderek Malaya Yarımadasının kuzeyinde bulunan Tenaserim Limanına demir attı.
Bu arada bozulan gemilerinin tamiri mümkün olmayınca o dönem Siyam olarak bilinen ülkenin kralına haber göndererek hizmet etmek istediğini bildirdi.
Böyle bir denizci ve askere ihtiyacı olan kral derhal Hayreddin Mehmed Reis ile mahiyetini Tayland’a başkentlik yapan ve bir milyona yakın nüfusuyla dünyanın en kalabalık şehirlerinden olan Ayutthaya’ya dâvet etti.(Ayutthaya, Bangkong’un yaklaşık 100 km. kuzeyinde Çao Phraya Nehri’nin kıyısında bir şehirdir.)
Hayreddin Mehmet Reis bulunduğu limandan 400 km. daha giderek vardığı Ayutthaya’da aylık bin altın karşılığında kralın mahiyetinde çalışmaya başladı. Bu yıllarca sürdü. Ve bir avuç Türk orada büyük işlere imza attı. Malaya Yarımadasının büyük bir kısmını ele geçirdikleri gibi Laos’un tamamını Tayland topraklarına kattılar.
Bu ülkede en önemli yaptıkları iş ise, sadece başkent Ayutthaya’da 30.000 bin aileye İslâm dinini kabûl ettirmiş olmaları ve 7 cami inşa etmeleri olmuştur. Bu sayede bugün, dünyada İslamiyet’le adı pek anılmayan Budist Tayland`da İslamiyet ikinci büyük din olarak varlığını sürdürmektedir ve Şeyhülislamlık makâmı vardır.
Bu makam Tayland’da Müslümanların okul açma, cami yaptırma, fakir Müslüman ailelere yardım, gençlerin eğitimi gibi çalışmaları yürütmektedir.
Ülkedeki 75 vilayetin tamamında İslam Yüksek Merkezleri faaliyetlerine devam etmektedir. Sadece Bangkok’ta 55 cami olmasına rağmen,Tayland genelinde 4 binden fazla cami ve mescit ile İslami eğitim veren 500 civarında okul vardır. Yine Tayland’da 8 milyon civarında Müslüman vardır, bu da ülke nüfusunun 11’ine tekâbül etmektedir. Bu durum, Osmanlı döneminde Allah’ın izni ve keremiyle orada faaliyet gösteren bir avuç Türk tarafından tesis edilmiştir.
Bu çalışmalar o kadar etkili olmuştur ki; o dönem bölgede misyonerlik faaliyeti yapan Portekizli papazlar âdeta havlu atmışlardır.
Bunu Portekizli Cizvit rahibi Peder Fernao Mendes Pinto, 5 Aralık 1554 tarihinde Portekiz’in başkenti Lizbon’a yazdığı mektubunda, Türklerin başarıları karşısında Hristiyanlığın yayılmasının mümkün olmadığını belirterek Katolikliğin can çekişmekte olduğunu belirtmiştir.
Bugün hâlen Tayland’ın başkenti Bangkok’ta yer alan ve giriş kapısının üzerinde Sultan II. Abdülhamid Han tarafından gönderilen Osmanlı devlet arması bulunan Bang Uthit Camii, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından yenilenmiştir. TİKA’mızı tebrik ediyoruz.
Ecdâdın yapmış olduğu bu fütuhat, devlete bağlı TİKA, Yunus Emre Enstitüsü, Maarif Vakfı gibi kuruluşlar eliyle günümüzdede artarak devam ettirilmelidir. Bir kez daha şanlı ecdâdımızı rahmetle minnetle yâd ediyoruz. Mekânları cennet olsun inşaallah.
|
