İKİ ARADA BİR DEREDE
İKİ ARADA BİR DEREDE
28 Kasım`da Kuzey Kore, ABD karasına ulaşabilecek yeni bir Hwasong-15 kıtalararası balistik füzeyi test etti ve gerginlik arttı. ABD Başkanı Donald Trump, K&8203;.&8203;Kore`de zor bir sorunu miras aldığından şikayet etti. K.Kore lideri Kim Jong Un`u nükleer silah peşinde koşan, uzun menzilli silahlara dair uyarıları dinlemeyen&8203; &8203;bir pervasız olduğunu söyledi.
Trump`ın sorunu miras alması elbette onun sorumluluğunu ortadan kaldırmıyor. &8203;Şu ana kadar K&8203;.Kore&8203; Sorunu ile ilgili bir stratej&8203;i belirlemekte başarısızdır. Neredeyse başkanlığı üzerinden bir yıl geçmiştir ama K.Kore Sorunu ile ilgili tek başarısı Birleşmiş Milletler Örgütü`nden ek yaptırımlar sağlamak olmuştur. Daha da kötüsü, selefleri hakkındaki acı şikayetleri ne yapacaklarına dair fikrinin olmadığını gösteriyor...
Başkan`ın sorunun üstesinden gelmek için başlattığı en son girişim; Birkaç hafta önce yönetiminin alay-ı vâlâ ile K.Kore`yi ABD Dışişleri Bakanlığı`nın terörizm sponsorları listesine yeniden almasıdır. Ancak Kim Jong Un`un davranışları doğrultusunda çıkarılan karar; Başkan George W. Bush`un Ekim 2007`de Kuzey Kore`yi bu listeden çıkaran kararı gibi büyük ölçüde sembolik olmuştur.
Beyaz Saray, K.Kore`nin bir terör örgütü sponsoru olarak yeniden listelenmesinin kritik bir adım olduğu iddiasındadır. Bu noktada ABD Hazine Bakanlığı`nın&8203; ek yaptırımlar üreteceği söylentilerine rağmen, neden hâlâ bir hamle yapmadığı sorgulanıyor.&8203;&8203; Çünkü ABD`nin üye olduğu uluslararası finansal kuruluşlar, terörün devlet sponsorlarına sunulan kredileri ya da diğer yardımları yasaklamıştır. Herhangi bir uluslararası finans kuruluşunun üyesi &8203;olmaması ama &8203;K.Kore devletinin terör sponsoru olarak listelenmesine rağmen, Neden ek yaptırımlara tabi tutulmadığı mesela Güney Kore ya da Japonya` da anlaşılamıyor.
ABD`nin terör listesinde, devletin güvenlik hizmetini terörist gruplarla ilgilendirmiş ülkeler yer alıyor. Bütün liste 4 ülke; İran, Kuzey Kore, Suriye ve Sudan`dan oluşuyor. Venezuela, ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından bir terör örgütü olarak ilan edilen Devrimci Silahlı Kuvvetler (FARC) ile bağlantılarına rağmen listeden çıkmayı başarmıştır. &8203;Pakistan güvenlik güçleri terör listesine dahil edilmeyi hak edecek biçimde terör gruplarıyla iç içedir.
&8203;&8203; &8203;S&8203;embolik bir jest ol&8203;sa bile Bush`un Kuzey Kore`yi listeden çıkarma kararının içeriği,&8203; &8203;Trump`ın geri getirme kararı ile tamamen farklıdır. 2008`de Kuzey Kore&8203;; Çin, Japonya, Rusya, Güney Kore ve ABD&8203; &8203;ile&8203; &8203; görüşmeler&8203;e katılmayı kabul et&8203;mişti. &8203;Görüşmelerin açık amacı Kore Yarımadasını nükleer silahlardan arındırmak&8203;tı&8203;. &8203;Kuzey Kore, nihai listeden silinmesi sırasında nükleer faaliyetlerini doğrulama sistemi kurmak için müzakerelere katıldı. Rejim,Yongbyon`a uluslararası müfettişleri davet etti ve Yongbyon reaktörü operasyonlarının kayıtlarını&8203; denetime açtı.&8203; O zaman Kuzey Kore, ABD`nin sembolik hareketin&8203;e karşılık&8203; Yongbyon reaktörünün soğutma kulelerini havaya uçurmaya karar verdi. Nihayet görüşmeler kısmi bir anlaşmaya yol açtı&8203; &8203;ve Kuzey Kore`nin Yongbyon`daki nükleer tesisini kapatmasına neden olmuştu.
&8203;Ne ki, anlaşma&8203; Kuzey Kore`nin, zenginleştirilmiş uranyum&8203; &8203;&8203;( Highly Enriched Uranium -HEU) aracılığıyla bölünebilir materyal geliştirmek üzere bir programa sahip olduğunu reddetmesiyle bozuldu. Bunun üzerine rejimin böyle bir programla uluslararası ekipman alımlarının önüne geçildi.&8203; Birkaç yıl aradan sonra Yongbyon nükleer reaktörü tekrar faaliyete geçti. 2006&8203;`dan bu yana K&8203;.Kore`nin yürüttüğü ye&8203;r&8203;altı nükleer testlerinin altısı, görüşmelerden önce reaktörden toplanan plütonyum ile uyumluydu. K&8203;.Kore`nin &8203;coğrafyasında herhangi bir yerde yeraltında bir HEU tesisi kurulması olasılığı&8203; her zaman endişe kaynağı&8203; oldu. Ve Yongbyon, her zaman açık ve mevcut bir tehlike oluştur&8203;du...
&8203;Şimdi Başkan Trump`ın &8203;K&8203;. Kore sorununu çözmek için henüz sergilemediği ciddi bir amaca ve bir disiplin seviyesine ihtiya&8203;cı olduğu vurgulanıyor.&8203; &8203;Ama bu noktada etkili bir politikanın&8203;: &8203;Bilhassa &8203;Çin&8203; için bir çılgınlığı yaymak mı yoksa bir işbirliğini geliştirmek mi, Yoksa bu işbirliğinin bir defaya mahsus işlemler mi ya da uzun vadeli bir taahhüt mü olacağı, Ya da sadece Çin`le mi yoksa tüm bölgesel paydaşların katılımı ile sağlanacağı sorularının yanıt bulması gerekiyor. Üstelik böyle bir politikanın Başkan Trump`ın hangi deneyimli diplomatik profesyonelleri ve danışmanları çabasıyla inşa edileceği de sorgulanıyor.
Bu noktada Çin; Başkan Trump`ın K.Kore`yi terör sponsoru olarak listeye almasının ardından, ABD Hazine Bakanlığı`nın K.Kore`ye yeni yaptırımlar uygulama olasılığına itiraz ediyor. Pyongyang`ın yapılacak yeni baskıya daha keskin bir tepki vereceğini ileri sürüyor...
Buna göre BM onaylı uluslararası yaptırımlar zaten K.Kore üzerinde yoğun bir baskı uygulamaktadır. Pyongyang yeni nükleer ve füze faaliyetleri yürüt&8203;mesi halinde BM daha fazla yaptırım uygulayacak ve tek taraflı ABD yaptırımları da&8203; gelebilecektir &8203;Ama Pyongyang, son iki aydır bu faaliyetlerde bulun&8203;muyor. Bu teşvik edici bir durumdur, buna rağmen ABD&8203;`nin &8203;daha sert tedbirler&8203;i öngörmesi&8203; K&8203;.Kore lideri Kim Jong-un`a gönderilecek yanlış&8203; bir&8203; sinyal olur. &8203;Çünkü, doğrusu iki ülke arasında iyi niyeti&8203; &8203; tanımlayacak uygun şekilde etkileşim kur&8203;ulması gerekiyor.&8203; &8203;Aslında ne ABD ne de K.Kore savaş istiyor; ne yazık ki, oyunun her iki tarafında dayanamayacağı bir noktaya ulaşması ve ciddi bir çatışmaya dönüşmesi ihtimali giderek artıyor. .&8203;
&8203;&8203; &8203;Halbuki ABD güçlü bir ülkedir ve dış politikası oldukça esnektir.&8203; Fakat Kuzey Kore politikasını değiştirmesi zordu&8203;r çünkü K.Kore kaynaklarını tüketmiş ve jeopolitik rahatsızlıklar&8203; içindedir. &8203;Ne siyasi esnekliği &8203;ne de bu esnekliği destekleyecek güc&8203;e&8203; &8203;sahiptir&8203;, deniliyor...
4.12.2017
Ahmet Kılıçaslan AYTAR ahmetkilicaslanaytar@gmail.com
|