SYKES-PİCOT VE LOZAN
SYKES-PİCOT VE LOZAN
Geçen yüzyılın başında emperyalist İngiltere ve Fransa, zengin yeraltı ve yerüstü kaynakları için Ortadoğu ve Uzakdoğu`yu aralarında paylaşmıştı.
Fransa:Adana,Antep,Urfa,Mardin Musul ve Suriye kıyılarını,İngiltere:Bağdat,Basra,Güney Mezopotamya`yı istiyor,
Fransa ve İngiltere`nin elde ettiği topraklarda Arap Devletleri Konfederasyonu kurulması öngörülüyordu.
Almanya bu paylaşımdan hak talep edince 1.Dünya Savaşı çıkmış,dağılmakta olan Osmanlı Devleti`nde İttihad ve Terakki,Alman desteği ile Turan ülküsünde devleti kurtarmak için savaşa girmişti.
İngiltere ve Fransa tarafı savaşı kazanırken, yenilen Almanya, Osmanlı devleti ve Bolşevik ayaklanmasıyla Çarlık rejimi de yıkılmıştı...
Sonra İngiltere ve Fransa yıktıkları Osmanlı`nın Ortadoğu topraklarını paylaştılar.
Fransa:Maraş,Urfa,Antep`i, İngiltere: Bağdat ve Mondros Mütarekesiyle Musul`u işgal etti.
Türkler, Mustafa Kemal`in önderliğinde işgal edilen topraklarını geri almak için Misak-ı Millî temelinde emperyalizme savaş açtı.
24 Temmuz 1923`te Lozan Barış Antlaşması Türk Ulusal Kurtuluş Savaşını bitirdi.
Lozan,Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Kurtuluş Savaşıyla kazandığı bağımsızlık ve egemenliğinin toplum ve hukuk bakımından tescilidir.
Kürtler ise Lozan antlaşmasına, Kürdistan`ı dört parçaya ayırdığı iddiasıyla o gün-bugün itirazdadır...
Bugün Irak`ta Şiilerin iktidardaki paylarının artması, Sünnilerin merkezi hükümetin yapısının ve Başbakanın değişmesi, Kürtlerin ise statülerinde yükselme talepleriyle girdiği,
30 Nisan Parlamento seçim sonuçları taleplerin karşılanmasına yetmemiş, her talep Irak`ın birliğini belirleyecek yeni bir çatışma ortamı oluşturmuştur.
Emperyalizm bu ortamdan yararla,bu kez Lozan Barış Antlaşmasında kime kalacağı belirsiz kalan Musul üzerinden harekete geçmiş bulunuyor...
Nitekim Irak-Şam İslam Devleti örgütünün (IŞİD) Musul`u, Ramadiye`yi, Ninova`yı,Tuzhurmatu ve Bici`yi ele geçirmesi ve yaptığı operasyonlar,
Irak Kürt Bölgesi Yönetiminin Musul`daki olaylardan sonra İŞİD tehditini ileri sürerek en önemli petrol havzasında Kerkük`ü kontrolüne alması ve bağımsızlıktan bahseder olması,
ABD`nin ise Irak`ın Şii lideri N. Maliki`nin, Sünni azınlık ile uzlaşmayı başaramayacağı, siyasi zeminin istikrarını sağlayamayacağı,sonuçta Başbakan Maliki`nin olmayacağı yeni bir hükümet istemesiyle,
Şimdi Irak`ın idari yapısı için değişim, İran`ın ve Rusya`nın bölgedeki jeopolitiğinin de yıkıma uğratılması hedefleniyor...
Irak Merkezi Hükümeti, bir taraftan siyasi karmaşa ve istikrarsızlığın önüne geçmek üzere İŞİD`in ele geçirdiği, fakat henüz etkinliğini tam olarak kuramadığı bölgelerde örgütü pasifize etmenin yöntemlerini ararken,
Öte tarafta Irak`ın Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başkenti Erbil`de Barzani`nin Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Süleymaniye`de Talabani`nin Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) arasındaki güç mücadelesi de körüklenmiş bulunuyor.
Eğer,Kerkük ve çevresinin peşmerge kontrolü altında tutulması başarılır ise YNK`nın Irak Kürdistan`ının birinci gücü haline gelmesi bekleniyor.
Musul ve çevresini İŞİD`e kaptıran KDP ise kendi kaderlerini belirleme sürecini Batılı ülkelerle yürüttüğü diplomasiyle kendi lehine çevirmeye çalışıyor.
PKK:bu sürecin ulusal birliğin kurulması için fırsat olduğunu savunmakta, YNK ile yakınlaşmayı ve beraberce Kürdistan güçleriyle ortak siyasi ve diplomatik platformlar kurarak ulusal birlik stratejisinin yaygınlaştırılmasını öngörmektedir.
Rojava`da Kürt-Arap gerginliğini kaşıyan KDP kınanırken,Rojava Kürtlerinin durumunun sürüncemede kalmaması için Suriye rejimiyle netleşmenin gereği aranıyor!
Ne ki ABD,İsrail ve Türkiye`nin Kuzey Irak Kürtlerinin kendi kaderlerini belirlemek üzere bağımsız ve liberal bir Kürt Devletine ışık yakması,
Liberal bir Kürt Devleti olasılığına karşı siyaset yürüten diğer Kürtlere kendi jeostratejilerini inşa etmenin yolunun açtığı gibi,
Bölgede jeostratejisi yıkıma uğratılma tehlikesiyle karşı karşıya kalan İran ve Rusya`nın da Irak`taki durumdan duydukları derin endişe ile krizi yenmeye,ulusal egemenlik ve toprak bütünlüğünü korumaya çabalayan Irak hükümetine destek vermeye yönlendiriyor!
Bölgede İngiltere ve Fransa`nın; Ortadoğu`yu Osmanlı sonrası Batı`nın arzularına göre şekillendirmek için Osmanlı devletinin bölge topraklarını paylaşmak, Ortadoğu`da Batı merkezli siyasi yapıların ve sınırların ortaya çıkmasını planlamak üzere kurduğu Sykes-Picot düzeninin;
Bu günün koşullarında ya Batı lehine güncelleneceği, ya da Kürtleri de kapsayacak şekilde İran ve Rusya`nın jepolitik yararları doğrultusunda çözüleceği bir sürecin başlamış olduğu anlaşılıyor.
PKK çerçevesinde Kürtler,emperyalist devletlerin savaş öncesinde Osmanlı`yı parçalayarak birden fazla ulus devleti bölgeye ithal etmeyi düşündüğünü,
Ulus devletlerin sürekli birbiriyle sınırlar meselesi, yeraltı ya da yerüstü zenginlikleri doğrultusunda ortaya çıkacak siyasi sürtüşmeleri de hesaba katarak,
Lozan Barış Antlaşmasında Kürt sorununu oluşturduklarına, bu çözümsüzlük ve parçalanmışlık üzerinden Kürtlere soykırım dayatıldığına inanıyor.
Şimdi bu inanış ve her parçada yapılan mücadeleyle, Lozan Barış Antlaşmasının bir hükmünün kalmadığını ya da artık Lozan Barış Antlaşmasıyla yaşamaya devam etmeme kararlılığı gösteriliyor.
Bunun için Ortadoğu`da çözümsüzlüğün nedeni gösterilen ulus devlet yapılanmaları yerine çözüm olarak "ulus devleti aşmak" öngörülüyor.
Batı`nın hem Musul,hem de bölge geneli için yüz yıl öncesinde uygulanan siyasetini güncellemeye çalıştığı,
Irak ve Suriye`yi parçalayarak oluşturacakları yeni ulus devletçiklerle yüz yıl daha Ortadoğu`ya hâkim olmak istendiği,bu yüzden bölge halklarının özgürlük mücadelesine engel olmaya çalıştığı savunuluyor.
Emperyalizmin emrindeki İŞİD`e karşı Rojava`da çözüm olarak öngörülen Demokratik Özerklik temelinde Kobané Kantonu savunuluyor.
Bu sırada Dışişleri Bakan Yardımcısı G.Gatilov, Rusya`nın Ortadoğu`daki payını istemek anlamında,
Suriye ve Irak`ta faaliyet gösteren İŞİD terörist örgütünden gelen tehdite karşı,
Terörün yayılmasını önlemek,ulusal egemenlik ve toprak bütünlüğünü esasında Irak`ın yasal hükümetine yardım için komşu ülkelerve sadece kilit uluslararası katılımcıların katılacağı Irak konulu uluslararası konferansın düzenlenmesiyle ilgili BM Güvenlik Konseyine bir teklif vereceklerini açıklıyor.
Kürtler ABD,Türkiye ve İsrail ile Rusya arasında bölünmüş görünüyor...
26.7.2014
Ahmet Kılıçaslan AYTAR
ahmetkilicaslanaytar@gmail.com
|
