İzmir İktisat Kongresi ve Bilinmeyenleri
İzmir İktisat Kongresi ve Bilinmeyenleri
"Özel Büro (Dig.Security.İŞNET)" digi.security@isnet.net.tr: Sep 15 02:53AM +0300
Bu Cumhuriyet işte böyle yola koyulmuştu..
İzmir İktisat Kongresi
3 Nisan 1920 de Ankara`da toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi, 2 Mayıs
1920`de 11 bakandan oluşacak hükümetin kurulması ile ilgili 3 numaralı
kanunu kabul etmişti. Bu hükümette bir de İktisat Bakanlığı bulunmaktaydı.
Hükümetin programında mali ve ekonomik meseleler üzerinde önemle durulacağı
da belirtilmişti. Ancak 1920-1922 yıllarında Türkiye, Kurtuluş Savaşı içinde
bulunduğundan, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti`nin bu dönemdeki
başlıca amacı yurdu istiladan kurtarmaktı.
Savaşın gerektirdiği nedenlerle de, hükümet o sıralarda üretim ve endüstriye
yatırım yapacak durumda değildi. Ancak yönetici kadro zaferden sonra prensip
olarak siyasi ve ekonomik bağımsızlığı öngörmüştü.
Lozan Konferansına ara verildiği sırada, İzmir İktisat Kongresi 1135 delege
ile 17 Şubat - 4 Mart 1923`de toplandı. İzmir Kongresinin Lozan görüşmeleri
sırasında toplanması, kapitülasyonların kabul edilmeyeceği yönünde mesaj
verdiği şeklinde yorumlanmaktadır.
Türkiye, ekonomide ithal ikameci sanayileşme yani dışa karşı korunarak kendi
sanayisini geliştirme stratejisini benimsemiştir. Geçmişle olan bağımlılık
ilişkilerini 1923`te koparan Türkiye, ekonomik ilişkilerini İthal ikameci
politika sayesinde kopararak bağımsızlığını sağlamıştır.
Özellikle uluslararası veya ulusal kriz sırasında ve döviz yokluğu nedeniyle
gündeme getirilen, kimi zaman da yarı-sömürgeleşmeye tepki olarak yürürlüğe
sokulan ithal ikamenin temel çizgisi, ithalatı sınırlamak ve hatta derece
derece yasaklamak, bu sayede içeride üretimi özendirmektir.
17 Şubat - 4 Mart 1923 tarihlerinde İzmir`de toplanan Türkiye İktisat
Kongresinin en önemli kararlarını şöyle sıralamak mümkündür
· Hammaddesi yurt içinde yetişen veya yetiştirilebilen sanayi
dalları kurulması gerekmektedir.
· El işçiliğinden ve küçük imalattan süratle fabrikaya veya büyük
işletmeye geçilmelidir.
· Devlet yavaş yavaş iktisadi görüşleri de olan bir organ haline
gelmeli ve özel sektörler tarafından kurulamayan teşebbüsler devletçe ele
alınmalıdır.
· Özel teşebbüslere kredi sağlayacak bir Devlet Bankası
kurulmalıdır.
· Dış rekabete dayanabilmek için sanayinin toplu ve bütün olarak
kurulması gerekir.
· Yabancıların kurdukları tekellerden kaçınılmalıdır.
· Sanayinin teşviki ve milli bankaların kurulması sağlanmalıdır.
· Demiryolu inşaat programına bağlanmalıdır.
· İş erbabına amele değil, işçi denmelidir.
· Sendika hakkı tanınmalıdır.
Saat 10`da başlayıp, 11.15`te kapanan ilk oturumda alınan aşağıdaki genel
kararlar, şöyledir;
Madde-1: Türkiye, milli hudutları dahilinde, lekesiz bir istiklal ile,
dünyanın sulh ve terakki unsurlarından biridir.
Madde-2: Türkiye halkı hakimiyetine, kanı ve canı pahasına elde ettiğinden,
hiçbir şeye feda etmez;ve milli hakimiyete müstenit olan meclis ve
hükümetine daima zahirdir.
Madde-3: Türkiye halkı, tahribat yapmaz; imar eder. Bütün mesai iktisaden
memleketi yükseltmek gayesine matuftur.
Madde-4: Türkiye halkı, sarf ettiği eşyayı mümkün mertebe kendi yetiştirir.
Çok çalışır, vakitte, servette ve ithalatta israftan kaçar. Milli istihsali
temin için icabında geceli gündüzlü çalışmak şiardır.
Madde-5: Türkiye halkı, servet itibari ile bir altın hazinesi üzerinde
oturduğuna vakıftır. Ormanlarını evladı gibi sever, bunun için ağaç
bayramları yapar ; yeniden orman yetiştirir. Madenleri kendi milli,
istihsali için işletir ve servetlerini herkesten fazla tanımaya çalışır.
Madde-6: Hırsızlık, yalancılık, riya ve tembellik en büyük düşmanımız;
taasubdan uzak dindarene bir selabet her şeyde esasımızdır. Her zaman fa
ideli yenilikleri severek alırız. Türkiye halkı mukaddesatına, topraklarına,
şahıslarına ve mallarına karşı yapılan düşman fesat propagandalarından
nefret eder ve daima bunlarla mücadeleyi bir vazife bilir.
Madde-7: Türkler, irfan ve marifet aşığıdır. Türk, her yerde hayatını
kazanabilecek şekilde yetişir; fakat her şeyden evvel memleketinin malıdır.
Maarife verdiği kutsiyet dolayısıyla ( Mevlûdu şerif) Kandil günü, aynı
zamanda bir kitap bayramı olarak tes`id eder.
Madde-8: Birçok harpler ve zaruretten dolayı eksilen nüfusumuzun
fazlalaşması ile beraber sıhhatlerimizin, hayatlarımızın korunması en
birinci emelimizdir. Türk mikroptan, pis havadan, salgından ve pislikten
çekinir, bol ve saf hava, bol güneş ve temizliği sever. Ecdat mirası olan
binicilik, nişancılık, avcılık, denizcilik gibi bedeni terbiyenin
yayılmasına çalışır. Hayvanlarına da aynı dikkat ve himmeti göstermekle
beraber cinslerini düzeltir ve miktarlarını çoğaltır.
Madde-9: Türk, dinine, milliyetine, toprağına, hayatına ve müessesatına
düşman olamayan milletlere daima dosttur; ecnebi sermayesine aleyhtar
değildir. Ancak kendi yurduna kendi lisanına ve kanununa uymayan
müesseselerle münasebette bulunmaz. Türk, ilim ve sanat yeniliklerini nerede
olursa olsun doğrudan doğruya alır ve her türlü münasebette fazla mutavassıt
istemez.
Madde-10: Türk, açık alın ile serbestçe çalışmayı sever; işlerde inhisar
istemez.
Madde-11: Türkler, hangi sınıf ve meslekte olurlarsa olsunlar, candan
sevişirler. Meslek, zümre itibarile el ele vererek birlikler, memleketini ve
birbirlerini tanımak, anlaşmak için seyahatler ve birleşmeler yaparlar.
Madde-12: Türk kadını ve kocası, çocuklarını iktisadi misaka göre
yetiştirir.
[status publish]
[geotag on]
[publicize off|twitter|facebook]
[category araştırma]
[tags TARİH, İzmir, İktisat Kongresi]
|
