TÜRK EDEBİYATI TARİHİ (8)
Mustafa Mete İSLÂMOĞLU
TÜRK EDEBİYATI TARİHİ
(8)
Çocuk edebiyatının tanımı ve ülkemizdeki ve dünyadaki gelişiminin anlatıldığı birinci bölümün ardından ``Çocuk Edebiyatının Genel Nitelikleri´´ başlıklı ikinci bölüm, ``Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Özellikler´´ başlıklı üçüncü bölüm gelmektedir. Dördüncü bölümde, çocuk edebiyatı, edebi türler açısından ele alınmış, beşinci bölümde ise çocuk öykü ve romanları hakkında geniş bilgilere yer verilmiştir. Altıcı bölüm, şiir ve tiyatronun da içinde bulunduğu diğer çocuk edebiyatı türlerini ele almıştır. Çocuk gazete ve dergileri konusunun işlendiği son bölümde birçok gazete ve dergi tanıtılmıştır.
Kavram olarak edebiyatımıza oldukça geç dahil olan çocuk edebiyatı konusunda önemli bir başvuru kaynağı olan eser varolan büyük boşluğu doldurmak için yeterli olmasa da ihtiyaç duyulduğunda başvurulabilecek bir eser olması bakımından oldukça önemli bir kaynaktır.
52. YETİŞ, Kâzım (2007), Dönemler ve Problemler Aynasında Türk Edebiyatı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Eser, yazarın daha önce yazdığı makalelerden meydana gelmektedir. Tanzimat`tan sonra edebiyatımıza giren edebiyat tarihi, antoloji, tenkit gibi türlerin gelişimi ve nesirde meydana gelen değişimi anlatan yazar, Cumhuriyet dönemi edebiyatını; şiir, hikâye ve roman, tiyatro, deneme, halk şiiri başlıkları altında incelemektedir. Ayrıca Kâzım Yetiş, Cumhuriyet dönemi şiirinde hem b u dönemde adı geçen şiir anlayışlarını hem de şairlerin doğum yıllarını dikkate alarak bir tasnif yatar.
Edebiyat tarihi sayılabilecek kitaplarda adına rastlayamayacağımız yazarların birçoğunun yer aldığı kitabın son kısmını ``Kıbrıs Türkleri Edebiyatı´´ ve 160 sayfaya yakın bir yer tutan ``Türkiyat Enstitüsü Kütüphanesindeki Tezlerin Bibliyografyası´´ oluşturmaktadır. (Okumuş ve Şahin)
SONUÇ
Mehmed Fuad Köprülü ile sistemli bir hale gelen edebiyat tarihi yazıcılığı, günümüze hızla değişerek ve gelişerek ulaşmıştır. Tezkirecilikten edebiyat tarihçiliğine uzanan bu serüven bizi birçok önemli yazar ve eserle tanışma imkânına sevk etmiştir. Bu geniş yelpaze içinde kimi zaman edebiyatımızı tümüyle ele alan eserlerle karşılaştık, kimi zaman da sadece bir dönemi, bir yüzyılı, bir edebi türü inceleyen edebiyat tarihlerini gördük, inceledik.
Bu eserler içinde büyük bir kısmı, başlangıç aşamasında tasarlandığı gibi geniş olamamış ve ne yazık ki, tek ciltle sınırlı kalmışlardır. Bununla birlikte Ahmet Kabaklı`nın edebiyat tarihi üç cilt olarak planlanmış fakat yazarın zamanla edindiği bilgiler sonunda beş cilt olarak tamamlanmıştır.
Edebiyat tarihi yazarlığının günümüze gelindikçe farklı bir çehre kazandığını da gözlemleme imkânı bulduk. Özellikle edebiyatımızı bütün halinde ele alan eserlerde bu iş bir ekip çalışması halini almıştır. Alanlarında uzman akademisyenler tarafından kaleme alınan bu eserlerimizde, konuların daha detaylı ve çok yönlü ele alındığını ve bu konuda önemli bir ilerlemenin söz konusu olduğunu görüyoruz.
Burada, ancak, küçük bir kısmını ele alabildiğimiz edebiyat tarihlerimiz, aslında milletimizin gelişim çizgisini açıkça ve tüm yönleriyle gözler önüne sermektedir. Bu yönüyle de oldukça büyük önem arz eden bu eserlerimizin, edebiyatımız devam ettikçe &8211;ki, bunun aksi mümkün değil- sürekli yenileneceklerini düşünüyoruz.
KAYNAKÇA
AKALIN, Şükrü Halûk vd. (2005), Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu.
AYATA, Yunus (2005), ``Nihad Sami Banarlı`nın Resimli Türk Edebiyatı Tarihi`nin Edebiyat Tarihi Metodolojisi Açısından Değerlendirilmesi´´, Arayışlar Dergisi, Yıl:8, Sayı: 15.
BANARLI, Nihad Sami (1971), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
BOZDOĞAN, Ahmet (1998), ``XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi`nin Edebiyat Tarihi Metodu Açısından Değerlendirilmesi´´, Türklük Bilimi Araştırmaları, Sayı: 6, Sivas.
HALMAN, Talat Sait vd. (2006), Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
KÖPRÜLÜ, Mehmed Fuad (2004), Edebiyat Araştırmaları 1, Ankara: Akçağ Yayınları.
LANSON, G. (1937), İlimlerde Usûl: Edebiyat Tarihi, (Çev. Yusuf Şerif), İstanbul: Remzi Kitabevi.
LEVEND, Agâh Sırrı (1988), Türk Edebiyatı Tarihi 1. Cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
OKAY, M. Orhan (2006), ``Abdülhalim Memduh`tan Ahmet Hamdi Tanpınar`a Edebiyat Tarihlerinde Yenileşmenin Sınırları´´, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 8.
OKUMUŞ, Salih, İdris Şahin (2010), ``Tanzimat`tan Günümüze Edebiyat Tarihi Yazarlığı ve Edebiyat Tarihleri Üzerine Bir İnceleme´´, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 3, Yayım: 14.
PARLATIR, İsmail vd. (2006), Tanzimat Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yayınları.
POLAT, Nazım Hikmet (2002), ``Türk Edebiyatı Tarihçiliği Çalışmalarının Neresindeyiz?´´, Beşinci Türk Kültürü Uluslararası Bilgi Şöleni, 17 Aralık 2002, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi. (http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI20TURK20EDEBIYATI/14.php)
________________________________________
[1] Edebiyat tarihi tanımları için bkz.: (Lanson 1937: 6-7; Levend 1988: 3)
[2] Bölümlerden, Servet-i Fünun Dışındaki Edebiyat`ta ``mizah ve hiciv´´, Fecr-i Âti Devri`nde ise ``mizah ve hiciv´´ ile ``edebi tenkit´´ alt başlıkları bulunmamaktadır.
[3] Geniş bilgi için bkz.: (Okay 2006: 13)
[4] Sözü edilen çalışmalar 26, 27, 28, 29 sıra sayılı komisyon eserleridir.
[5] Bu dört kısım şunlardır: Tarih, Hukuk, Din Tarihi, Edebiyat Tarihi. Geniş bilgi için bkz.: (Köprülü 2004: 19)
[6] Agâh Sırrı Levend bu tarihin şemsi olabileceğini söyler.
Makaleler
Agâh Sırrı Levend, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Kabaklı, Alemdar Yalçın, Ali Ekrem, Ali İhsan Kolcu rk, Bibliyografya, Doğan Kaya, Faik Reşad, Fuad Köprülü, Hıfzı Tevfik Gönensay, İnci Enginün, İsmail Habib Sevük, İsmail Parlatır,
Kaynakça, Kenan Aktüz, M. Öcal Oğuz, Mehmet Hayrettin, Mehmet Önal, Mustafa Nihat Özön, Nihad Sami Banarlı, Orhan Okay, Orhan Rıza, Özkul Çobanoğlu, Şehabeddin Süleyman, Türk Edebiyat Tarihi, Vasfi Mahir Kocatürk
SON: 10-02-2016
|
