BİR PORTRE: HASAN SAKA
BİR PORTRE: HASAN SAKA
Prof. Dr. Salih Şimşek
Son zamanlarda Cumhuriyet Dönemi’nin başından itibaren Türk Siyaset Sahnesinde yer alan figürlerle ve önemli şahsiyetlere merak saldım. Bunlardan biri de, yeni nesilden çok kimsenin adını bile duymadığı, hiç tanımadığı bir şahsiyet, Hasan Saka…
Saka ile ilgili olarak, önce bir ansiklopedik araştırma yaptım ve sonra da sosyal medyadaki arkadaşlarıma sordum. Şimdi bunları özetleyeceğim: Hasan Saka, 1885 Trabzon doğumlu, Paris’te iktisat eğitimi görmüş, Türkiye’de Başbakanlık yapmış, uzun yıllar parlamentoda vekil olarak bulunmuş bir siyasetçi… Dış İşleri Bakanı olarak da görev yapmış. Tam adı Hasan Hüsnü Saka… Üniversitede dersler vermiş. 1920’de Son Osmanlı Mebusan Meclisi’ne Trabzon Mebusu seçilmiş. Türkiye’nin parçalanması sonucunu doğuran Lozan Konferansı görüşmelerine İsmet İnönü’nün Başkanlığında (Dr. Rıza Nur ve İsmet İnönü ile birlikte Murahhas Üye olarak) katılmış. Cumhuriyet’in ilanından sonra kurulan hükümette de İktisat Vekilliğini korumuş. TBMM Başkan Vekilliği yapmış. Prof. Unvanına da sahip olan Hasan Saka, Başbakanlıktan döneminden sonra TBMM’de (C+P) Grup Başkanı olarak yasama görevini sürdürmüş. 1950 Genel Seçimlerinde son olarak Trabzon’dan milletvekili seçilmiş. 1954’de seçilemeyerek politikadan çekilmiş. 29 Temmuz 1960’ta İstanbul’da ölmüş ve Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilmiş.
Kendisiyle ilgili olarak dostların katkıları da şöyle:
- Mezar fotoğrafına baktım da… Çok merak ettim, şimdi adam üç kişilik yerde yatıyor
- Kim olduğunu bilen ‘Bir Bilen’ bulabilsek ne iyi olurdu…
- Ben sadece bir zamanlar Trabzon vekili olduğunu duymuştum.
- Bir ara Başbakanlık da yapmış. Ekşi Sözlük’te ‘ünlü masonlardan bir tanesi’ yazıyor.
- 1947-1949 döneminde muhalefetin artan "çekil" baskılarına, "çekildim, 50 okka geldim" cevabını vermiş bir parlamenter. (C+P)’nin kısa dönem başbakanı (1947–1949) olup, Menderes’e görevi teslim edip, 60 ihtilaline yetişemeyen bir fâni...
- Bu da Lozan hezimetinden payı bulunan fanilerden bir fani idi…
- Merak edip mezarını araştırdım. Mezarı, üstü kapalı bir mezar… Müslümanların mezarlarından değil. Yani bu adam kesinlikle Müslüman değil… Olsa olsa Sebatayisttir.
- Kısacası vatanını o da satmış Lozan’da… Milli Şef’le birlikte imza atmıştır. Nokta…
- Mezarının üç kişilik olması yine de iyi… 3 kişilik yerde yatması fazla yer işgal etmemiş yine de… Toprağı bol, mezarı florasan lambası ile aydınlanmış olsun, aydınlık içinde uyusun.
- İnsanımız farkında bile değildir ama bu da kıpkızıl ateistlerden biridir...
- Yeni neslin bundan hiç haberi yok… C+P denen yeni rejimin kurucu partisinin önemli kişilerinden biri imiş.
- Günümüz hastalıklı (müzmin), ‘iyi’ ve ‘güzel’ memleketin hayrına olan her şeye karşı olan iflah olmaz muhalefetin oluşmasında emeği olan bir ‘uşak’…
- 1945’te Birleşmiş Milletler Antlaşması’nı kabul eden San Francisco Konferansı’nda Türk Heyeti Başkanı olarak Türkiye’yi temsil etmiş ve antlaşmayı imzalamıştır.
- Adam o kadar önemli biri imiş ki, mezarı, İnönü`nün mezarı bile onunki kadar gösterişli değil…
- Adamın mezarındaki tasarıma bakıyorum da, sütunlu mütunlu, masonluğu çağrıştırıyor.
- Saka`lar bizim köyde çok var, nereli idi bu zat?
- 12 Temmuz Beyannamesi’ni başarıyla yürütmüş çok partili sistemin ilk Başbakanı gibi duruyor... 2.Dunya savaşı sırasında iki kutuplu dünya oluşurken imparatorluk sonrası şeflik dönemlerinin bitirilmesi sürecinde İnönü tarafından Amerika`ya gönderilmiş. Truman’a cok partili sisteme geleceğimize dair garanti vermesi ve Senatosu ikna etmesi istenmiş siyasi kişilik…
|
