Durup dururken sınır ticaretini yazmak nereden çıktı diye sorabilirsiniz. Hürriyet’teki köşesinde Yalçın Bayer iki sığır üreticisi ile konuşmasına atıfla ‘’Gürcistan, Azerbaycan ve İran’dan gelen hayvanlar toplanmalı. Veteriner kontrolünde birkaç ay beslendikten sonra sağlıklı damgası ile sevk edilmeli. Bu, et karaborsasına karşı kısa vadeli çözüm niye olmasın?” sorusunu ortaya atmış!

Biz bunu zaten yapılmakta olan kaçakçılığın meşru hale getirilmesinin bir isteği olarak düşünüyoruz. Yukarıdaki bahsedilen ülkelerden İran’dan Ülkemize değil ,ülkemizden İran’a yasal hayvan geçişi vardı. Ne zamana kadar ?2009 Eylül aylarına kadar! 2009 ‘un Eylül ayına kadar İranlı Tüccarlar sınır il ve ilçelerimizde iç ticaret için kurulan hayvan pazarlarına gelip beğendikleri bilhassa dişi hayvanları toplayıp toplayıp kendi ülkelerine götürmekteydiler. İran’ ın da geçtiğimiz yıl hayvan varlığı azalması sonucunda, İran Devleti hayvancılığa önemli destekler vermişti. İran iç piyasasında canlı dişi hayvan fiyatları Ülkemizdeki seviyelerden yukarı çıkınca sınır vilayetlerimiz İranlı celeplerin akınına uğradı. Yerli tüccarlarımız o hayvan pazarında İran’lı tüccarların satın alım rekabetinden hayvan temin edemez oldular. Sonuç olarak İran’dan değil Türkiye’den İran’ a yasal bir canlı hayvan geçişi vardı. Şimdilerde canlı hayvan fiyatlarının ülkemizde bilinen sebeplerle yükseldiğinden dolayı İran’a hayvan geçişi Azerbaycan’dan yapılmaktadır. Azerbaycan’da etin kilosu 5 dolar iken şimdilerde 7 doları bulmasından dolayı Azerbaycan’a da  Başkurdistan’dan canlı hayvan geçişleri başladı. Başkurdistan’dan Azerbaycan’a canlı hayvan geçişi hem İran’a hem de Türkiye’ye yönelmekte olduğunu bilgiagi.net internet sitesinde ‘’Tüketici Türk Vatandaşı, Üretici Kimin Vatandaşı‘’ başlığı altında yazmıştık.

Sayın Yalçın Bayer’in Bahsettiği illerde canlı hayvan ve her türlü taze ve dondurulmuş et ithalatı sınır ticaretinde ithaline izin verilenler listesinde yok. Bunların haricinde birçok emtiaya sınır ticareti kapsamında izin verilmektedir. Bu illerimizde canlı hayvan dışında sınır ticareti zaten yıllardır yapılmakta iken 2003 yılında Mücavir İl kavramı da eklenerek ,Doğu ve Güney Doğu’ da sınır olamayan illerinde sınır ticaretinden faydalanması esası getirilmiştir.

 Sınır illeri veya ilçesinde kapsama alınan sınır ticaretinde o il veya ilçede oturan veya sınır ticaretinin mücavir ilinde oturan tüccarların mevcut gümrük vergilerimizin % 60’ını ödeyerek avantajlı bir ayrıcalık tanınmış olmasıdır. Sınır ticaretinden maksat sınır il ve ilçelerin sınır ticareti ile ihtiyacının karşılanmasının yanı sıra ,o sınır ülkeleriyle ihracat ve ithalatın geliştirilmesi amaçlanırken , yapılmış olan gümrük vergi indirimleriyle sağlanan avantajlardan ülkenin diğer illerindeki ticaret erbabı ve üreticilerin etkilenmememside esas olduğundan sınır ticareti ile giren mallarında ülkenin diğer bölümlerine sevki de yasaklanmış bir mevzuattır. Sınır illerimize ve mücavir illere sınır ticareti ile gelen malların her ne kadar diğer illere geçişi yasak olmasına rağmen bu geçiş maalesef önlenememektedir. Bildiğim kadarıyla yirmi otuz yıldır bu sınır il ve ilçeler sınır ticaretini bazı mal listeleri dahilinde  zaten yapmaktadırlar. Bir Nusaybin’i ,Bir Akçakale’yi ayakta tutan ,Artvin’e bağlı hopa ve Kemalpaşa’nın kendi iline oranla nüfüsünü büyüten zaten bu sınır ticaretidir.

Arpaçay ve Çıldır’ın, Doğruyol, Aydıngün, Yukarı ve Aşağı Canbaz, Göldalı köylerinin sınırları ise mayınla kapatılması da canlı hayvan geçişine engel değildir. Mayına salınan eşekler arkadan gelen canlı hayvanlara yol açmaktadır. Usta kaçakçılar için sorun yoktur!

Sayın yalçın Bayer her ne kadar bu sınır il ve ilçelerimizde sınır ticaretine yönelik hayvan pazarları kurulmasını ,veteriner hekim kontrolünde geçişi geçici olarak teklif ediyor ise de gerçekçi bulmuyoruz. Böyle bir düzenleme Ülkemizin ,bölgenin hayvan ve insan sağlığı için tehlikelidir. Sınır ticareti ile yapılacak canlı hayvan ithalatı , ne kadar canlı hayvan ithal edildiğinin ekonomik sayısını da  gerçekçi olarak kayıt altında  tutulamaz. On tane kayıt içi hayvan girerse on tane de kayıt dışı hayvan girdirilecektir.

Her şeyden önce ‘de Azerbaycan, İran, Ermenistan’ın , WHO (Dünya Sağlık Örgütü ) tarafından hayvan hastalıklarının mevcut olduğu ülkeler arasında   olduğu yıllardır deklare edilmiş olduğu bilinmelidir.Nitekim Et Balık Kurumu’nun Canlı hayvan ithalat kararında AB ülkeleri içinde Deli Dana Hastalığı olmayan ülkelere yönelmesi bundandır. Sayın Yalçın Bayer’in dikkatinden bu çok önemli husus kaçmış olmalı. Sayın Yalçın Bayer Hürriyet gibi bir büyük gazetemizde ve onun internet sitesinde yazmamış olsaydı belki de yazdıklarını görememiş ve bunları yazamamış olurduk. Bu yazımızın ,Sayın Yalçın Bayer’in bugünkü (05.05.2010 )yazısını tamamlayan bir yazı olduğunun kendisi ve herkes tarafından kabulünü rica ediyorum.

Saygılarımızla

Çapar Kanat

Çiğ Süt Üreticileri grubu