Türk Meclisi

Anasayfa Görüşler Tartışmalar Haber & Yorum Temel Bilgiler Anketler Arama İletişim
Türk Meclisinde kayıtl?toplam kullanıc? 1831
Görüşlerde Yer alan toplam Makale sayıs? 10765
Açılan toplam Tartışma konusu sayıs? 236
Tartışma Panelindendeki toplam Mesaj Sayıs? 755
Toplam 798 Bilgi Makalesi ve toplam 2053 Haber bulunmaktadır.
Üye olmak istiyorum
Şifremi unuttum
Kullanıcı Sözleşmesi
Kullanıcı:
Şifre:
Okuyucularımıza Sunduğumuz Temel Bilgiler
DUYUNU UMUMİYE

       DUYUNU UMUMİYE

 

       Osmanlı devletinin dış borçlarına verilen isimdir. Devletin çöküş döneminde iktisadi ve siyasi durumun sarsılmasıyla birlikte mali problemler de gitdide artmıştır. Osmanlı İmparatorluğu bir yandan eski gelir kaynaklarını kaybederken, diğer yandan gelire duyduğu ihtiyaç şiddetle yükseliyordu. Ancak On Dokuzuncu Yüzyılda Osmanlı devletinin artan gelir ihtiyacını alışılmış yollardan sağlama imkanı kalmamıştı. Tarımdan alınan vergiler zaten ağırdı ve bunları yükseltmek mümkün değildi. Sanayiden pek vergi alınamazdı:çünkü sanayi henüz doğmamıştı. İthalattan vegi alınması yolunu yabancı ülkelere verilmiş olan Kapitülasyonlar kapamıştı. Bu durumda tek çıkar yol dış devletlerden borçlanmaktı.

       Osmanlı imparatorluğu dış ülkelerden ilk borcu 1854 yılında akdetmiştir. Bu tarihten sonra borç tutarı devamlı olarak artmış ve şartları da gitgide ağırlaşmıştır. 1854-1874 yılları arasında 15 tertip tahvil çıkarılmış ve bunlar esas olarak İngiltere, Fransa, Almanya ve Avusturya piyasalarında satılmıştı. Bu tahvillerin faiz oranı ortalama %6 civarında idi.  Fakat hemen hepsi, başabaş değerin altında satılıyordu. Mesela 1854’de çıkarılan yüz liralık ilk tahviller 80 liraya satılmıştı. Daha sonra tahvillerin ihraç fiyatı sürekli olarak düşmüştür. 1874 de çıkarılan yüz liralık tahvilin ihraç fiyatı 43.5 liraydı. 1854-1874 y döneminde ihraç edilen tahvillerden üzerindeki yazılı değerin ancak %53 ü kadardı.

       Söz konusu dönemde Osmanlı İmparatorluğunun genel durumu devamlı olarak kötüye gitmiştir. Alınan borçlar çoğunlukla cari harcamalarda kullanılmış ve devletin mali durumunda rahatlatıcı bir etki gösterememiştir. Gitgide sıkışan Osmanlı İmparatorluğu 1875 den itibaren borçların faizlerini tam olarak ödeyememeye başlamıştır. Bu durum karşısında batılı ülkeler Osmanlı İmparatorluğuna politik ve askeri baskı yapmaya başlamışlardır. Nihayet, 1881 yılı Eylül ayında yabancı ülkelerin temsilcileriyle Osmanlı devleti arasında görüşmeler başlamıştır. Bu görüşmeler sonucunda imzalandığı ayın adını taşıyan Muharrem Kararnamesi kabul edilmiştir. Muharrem Kararnamesiyle devlet gelirlerinin bir kısmının doğrudan doğruya alacaklılar tarafından toplanması kabul edilmiş ve bu işi yürütmek üzere Duyunu Umumiye İdaresi kurulmuştur.

       Alacaklı ülkelerin temsilcilerinden ve Osmanlı görevlilerinden  meydana gelen bu idare devletin belirli vergileri toplama yetkisini elinden almıştır. Duyunu Umumiye İdaresinin kurulması Osmanlı İmparatorluğunun siyasi ve iktisadi bağımsızlığına indirilmiş ağır bir darbe teşkil etmiştir. Bu idare başta tuz ve tütün tekeli gelirleri, pul resmi, içki resmi ve balık avı resmi olmak üzere bir çok geliri toplamaktaydı. Yabancı alacaklıların kurmuş olduğu bu teşkilat, zamanla Maliye Bakanlığından daha güçlü bir hale gelmiş ve halkı ezmiştir.

       Duyunu Umumiyenin kuruluşundan sonra da Osmanlı İmparatorluğu borçlanmaya devam etmiştir. 1880 lerden, Birinci Dünya Savaşına kadar 25 tertipten fazla tahvil ihraç edilmiştir. Bu tahvilllerin Duyunu Umumiyenin garantisini taşıdığından ihraç şartları önceliklere oranla daha elverişli idi. Ortalama faiz oranı %4 civarındaydı. Tahviller yine başabaş değerin altında ihraç edilmekle beraber bu dönemde ihraç değeri tahvil değerinin en az %75’i olmuştur.

       Osmanlı İmparatorluğunun borçları, Cumhuriyet Türkiyesine aynen intikal etmiştir. Cumhuriyet hükümeti önce Duyunu Umumiye İdaresini kaldırmış, borçların da ancak bir miktarını tanımıştır. Duyunu Umumiyeden Türkiye Cumhuriyetine intikal eden miktar ve bunun ödeme planı, 1933 de akdedilen Paris Anlaşmasıyla tespit olunmuştur. Borçların ödenişi 1954 yılına kadar sürmüştür.(Ak İktisat Ansiklopedisi-Prof. Dr. Memduh Yaşa-I.cilt- Sayfa:250-251)


Paylaş

Proje Yerlinet tarafından çözümlenmiştir.

© 2008 TurkMeclisi.org Her hakkı saklıdır. İçerik izin alınmadan kullanılamaz. Siteyi kullanan herkes "Kullanıcı Sözleşmesini" kabul etmiş sayılır. Kullanıcı Sözleşmesi.