Oğuz Han (Mete) Destanı, Türkler`in tarih sahnesine çıkışını ve büyük bir devlet haline gelişlerini anlatır.

Efsaneye göre, Oğuz Han`ın iki karısından, üçer çocuğu dünyaya gelmişti.Büyük oğulları Gün Han, Ay Han ve Yıldız Han, Oğuzlar`ın `Bozoklar` denilen sağ kolunu; küçük oğulları Gök Han, Dağ Han ve Deniz Han ise `Üçoklar` denilen sol kolunu idare ediyorlardı. Türk illeri, Oğuzhan`ın ölümünden önce, bu altı oğul arasında paylaştırılmıştı.

Sonra oğullardan her biri dörder erkek evlad sahibi oldu.Bunlar Oğuzlar`ın 24 boyunu meydana getirir.

Osmanlı İmparatorluğu`nu kuran ve onu en büyük cihan devleti haline getiren Türklerin, Gün Han`ın büyük oğlu KAYI neslinden geldiği kabul edilmiştir. Bu konudaki en eski kayda ise, Yazıcıoğlu Ali tarafından kaleme alınan ve Sultan II.Murad`a takdim edilen `Tarih-i Al-i Selçuk` adlı eserde rastlanır. Ondan önce, Osmanlılar`ın menşeini gösteren herhangi bir eser yazılıp yazılmadığını bilmiyoruz. Çünkü Ankara Savaşı`ndan sonra Bursa`ya giren Timur Orduları, o güne kadar toplanmış arşiv vesikalarının büyük bölümünü yakmışlardır.

İki ok ve arasındaki yay şeklinden ibaret olan Kayı boyu damgası, yine ilk defa II.Murad namına bastırılan bakır sikkede kullanılmıştır. Daha sonra da bu damga, bir müddet silahların üzerine vurulmuştur. Şu halde Osmanlılar`ın Kyı boyundan geldiğine dair elde bir takım deliller bulunmaktadır.

Öte yandan , Kayı Türkleri`nin Anadolu`ya hangi tarihte geldikleri kesin olarak bilinmemektedir. Fakat, 1230 yılında Anadolu Selçukluları ile Harzemşahlar arasında cereyan eden Yassıçemen Savaşı`na katılmışlar, Selçuklular safında çarpışmışlardı. Bu sırada, başlarında Gündüz Alp Oğlu Ertuğrul Gazi bulunuyordu.

Selçuklu Sultanı I.Alaeddin Keykubad, 400 çadır halkından ibaret Kayı aşiretini önce Ankara yakınındaki Karacadağ`a, sonra Söğüt ve Domaniç çevresine yerleştirmişti. 1281 yılında, Kastamonu`daki Çobanoğulları Uç-Beyliği`ne bağlı bir aşiret olan Kayılar, ancak 4.800 kilometrekarelik küçük bir alanda yaşıyorlardı.(Türk ve İslam Ansiklopedisi,3.cilt, sayfa:402)