KONUŞMA ADABI
KONUŞMA ADABI
Bedrettin KELEŞTİMUR
Konuşma o kadar önemlidir ki,
Güzel, düzgün, zarif, güven verici ifadeler kullanma&8230;
İnancımızda, &8216;nezih ifadeler kullanmamızı` emrediyor.
Bakara Suresi 83 ayette şöyle buyrulur;
``insanlara da güzellikle söyleyin!´´
O güzellikle erdemli bir duruşu görebiliriz&8230;
Ecdat, ``tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır!´´
Gönül alıcı, dürüst ve etkileyici söz;
&8216;kalpleri yumuşatır, dostlukları pekiştirir`
Konuşma, başlı başına bir sanattır&8230;
Kibar, Adaletli, Zarif, Nazik. Anlamlı Konuşma&8230;
Rüzgârlar nasıl yağmur bulutlarını (rahmet damlalarını) taşıyorsa;
Şefkati, Merhameti, Sevgiyi, Saygıyı, Esenliği bizler,
Konuşma adabıyla taşıyabiliriz!
İsra Suresi 23 ayette bizlere emrediliyor;
``Sakın onlara ``öf!´´ bile deme!
Onları azarlama ve onlara güzel söz söyle!´´
İsra Suresi 28 ayette de şöyle buyrulur;
``onlara yumuşak bir söz söyle!´´
Ne olur, birbirlerimize hitap ederken;
&8216;kelimeleri itinayla seçebilsek&8230;`
Güzel, yumuşak, kibar. Zarif ve dürüst söz söyleyebilsek!
Ali İmran Suresi 159 ayeti dikkatle okuyalım;
``Allah`ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı yumuşak davrandın.
Eğer kaba, katı yürekli olsaydın,
Onlar senin etrafından dağılıp giderlerdi.´´
Bilge İnsanlar, Aksaçlı Kamil İnsanlar, dikkat ederseniz;
Sözleri gayet zarif, yumuşak, kibar, itinalıdır&8230;
İşte onlar insanları kendilerine cezbederler!
En`am Suresi 152 ayette şöyle buyrulur;
``Söz söylediğiniz zaman, akraba bile olsa, adaletli olun!
Ve Allah`ın ahdini (verdiğiniz sözü) yerine getirin!
(Allah) size bunu emretti; umulur ki ibret alırsınız.´´
Sözün, &8216;yerlere düşmemesi` o kadar önemlidir ki?
Adaleti ve Emaneti Koruyacağız, ihanet etmeyeceğiz!
Ta-Ha Suresi 44 ayette de şöyle buyrulur;
``Buna rağmen ona yumuşak söz söyleyin;
Belki ibret alır ya da (Allah`dan korkar´´
Her hâlükârda, her şeye rağmen,
``yumuşak söz söyleme&8230;´´
Yumuşak sözle, &8216;fitneye kapılarınızı kapatırsınız`
İncitici, kırıcı sözlerde, &8216;zulüm ve kul hakkı vardır`
Hac Suresi 30 ayette de şöyle buyrulur;
``artık o pis putlardan kaçının ve yalan sözden kaçının&8230;´´
Yalan sözde, &8216;münafıklık alameti&8230;` dikkat edelim!
Mü`minûn 3 ayette şöyle buyrulur;
``Ve o kimseler ki, onlar boş şeylerden
(boş söz ve işlerden) yüz çeviricidirler´´
Bu olması gereken, bir duruş, &8216;bir kimliktir`
Hayat hiçbir zaman gelişigüzel olarak anlaşılmamalıdır!
Her anımızla, &8216;anlam/ veya mana derinliği olan`
Sözlerle, &8216;düşüncede duruş sağlayacağız`
Ahzab Suresi 70 ayette de şöyle buyrulur;
``Ey iman edenler! Allah`dan sakının ve doğru söz söyleyin!´´
Erdemli bir duruşun en mütevazı ifadeleri&8230;
Kur`an da, Kavl/ Söz Çeşitleri şunlardır;
Kavlün ma`ruf, &8216;uygun olumlu`
Kavl-i adl, &8216;adaletli, dengeli, tutarlı`
Kavl-i Hasen, &8216;güzel söz`
Kavlen Kerîmâ, &8216;saygılı ve iltifatkâr söz`
Kavlen Meysûrâ, &8216;gönül alıcı, teselli edici söz`
Kavlen Tayyib, &8216;kelime-i tevhid için kullanılan söz`
Kavlen belîgâ, &8216;açık ve tesirli söz`
Kavlen Şedidâ, &8216;samimi, adil, öze uygun, doğru söz`
Kavlen leyyinâ, &8216;zalimlerin kalbini yumuşatmak için sözlenen söz`
Sadi Şirazi, ``iki şey aklın eksikliğini gösterir.
Konuşulacak yerde susmak, susulacak yerde konuşmak´´
Konuşma, ``insanın aklını kullanma sanatıdır!´´
Montaigne, ``Kızdığımız zaman bağıran, konuşan biz değil hırsımızdır!´´
Öfkemizle değil, hırsımızla değil, &8216;yüreğimizle konuşacağız`
Hz. Ali (r.a), ``Hikmetli söz, ruhun gıdasıdır.´´
Bilgeler, &8216;söz aklın terazisidir` derler.
``Allah kötü sözün (bilhassa) açıkça söylenmesini sevmez!´´ (Nisa, 30)
Sakınmamız gereken, ``boş söz´´ (Ra`d, 33), ``vebali büyük söz´´ (İsra, 40)
``yalan söz´´ (Hac, 30), ``tenakuz dolu söz´´ (Zâriyat, 8)
Konuşurken, &8216;sesimizi alçaltacağız` (Lokman, 19)
Özellikle de, konuşmada da, &8216;tevazua&8230;` dikkat edeceğiz
Sözümüzde, ``Doğru, dürüst, samimi, adil, hak-şinas sahibi&8230;´´
Anne-Babaya, ``ikramkâr, iltifatkâr söz söyleyeceğiz!´´
Yoksula-düşküne, ``gönül alıcı, teselli edici söz söyleyeceğiz!´´
Zalimlerin kalbini yumuşatmak için, ``yumuşak söz söyleyeceğiz!´´
Tebliğ esnasında, ``gönüllere işleyecek tesirli, hikmetli söz&8230;´´
Tekrar ediyoruz, ``bağırmadan alçak sesle konuşacağız!´´
Konuşma, &8216;şahsiyetin veya davranışın yansıması&8230;`
Hz. Ebubekir, ``güzel konuşmanın sırrı, lüzumsuz sözleri terk etmektir´´
Namık Kemal, İnsan ne söylediğini bilmeli; fakat her bildiğini söylememeli!´´
İbn-i Abbas, ``Ne söyleyeceğini düşünerek konuşan kimse,
İnsanların en akıllısıdır´´
Sözü, ölçeceğiz, biçeceğiz, tartacağız sonra tevazuuyla kullanacağız!
Ne derler, ``düşünmeden konuşmak, nişan almadan ateş etmeye benzer!´´
Şems-i Tebriz`i, ``Eğer çok konuşmak faydalı olsaydı,
Allah iki ağız, bir kulak verirdi. Onun için çok dinleyip az konuşmak gerek.´´
İmam Şafii`nin halk arasında sıklıkla kullanılan bir sözü vardır;
``Söz ok gibidir, senden çıktı mı artık sen ona değil; o sana hâkim olur.
Sözüne hâkim olan, dostuna hekim olur&8230;
Ses, Söz, Sohbet, sabırla lehimlenirse, &8216;sulha da aşılayıcı rüzgâr olur
|
